H αξιολόγηση της επικοινωνίας και της γλώσσας των μικρών παιδιών αποτελεί ανάγκη και πολύτιμο εργαλείο για τους ερευνητές της παιδικής ηλικίας. Πιο συγκεκριμένα, ανάγκη για την αξιολόγηση μικρών παιδιών προκύπτει, τόσο στο πλαίσιο βασικών ερευνών, όσο και εφαρμοσμένων, σχετικών με:

↠ την επικοινωνιακή και γλωσσική ανάπτυξη (τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών και διαφόρων ειδικών πληθυσμών),

↠ τη σχέση της επικοινωνιακής και γλωσσικής ανάπτυξης με διάφορους εξωγενείς παράγοντες που τυχόν τις επηρεάζουν (π.χ. κοινωνικούς, δημογραφικούς, πολιτισμικούς)

↠ τη σχέση της με άλλες διαστάσεις της ανάπτυξης των παιδιών (π.χ., γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική)

↠ τη σχέση της με διάφορες παθολογίες ή διαταραχές (αισθητηριακές, γνωστικές, κινητικές, κ.ά.)

↠ σε έρευνες σχετικές με την αποτελεσματικότητα κλινικών παρεμβάσεων σε πολλούς τομείς της ανάπτυξης.

Η επικοινωνιακή και γλωσσική αξιολόγηση σε πολύ μικρές ηλικίες, ωστόσο, παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες ακόμα και για έμπειρους/ες ερευνητές/τριες αυτών των ηλικιών. Αυτές αφορούν τόσο στη διαδικασία συλλογής αντιπροσωπευτικών δεδομένων για την επικοινωνία των μικρών παιδιών που θα αποτελέσουν την «πρώτη ύλη» της αξιολόγησης (π.χ. σποραδική και απρόβλεπτη εμφάνιση των αναδυόμενων γλωσσικών συμπεριφορών στο λόγο μικρών παιδιών, δυσκολία ή απροθυμία των παιδιών να συνεργαστούν με ξένα πρόσωπα ή/και να ανταποκριθούν σε οδηγίες στα πλαίσια τυπικών διαδικασιών αξιολόγησης), όσο και στην ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων αυτών (π.χ. ειδικές γνώσεις για κωδικοποίηση και ανάλυση των φυσικών δειγμάτων, χρονοβόρες διαδικασίες εκπαίδευσης των ερευνητών, συλλογής, μεταγραφής, κωδικοποίησης και ανάλυσης δεδομένων, προβλήματα εγκυρότητας, κ.ά.)

Τα σταθμισμένα ερωτηματολόγια που συμπληρώνονται σύντομα και εύκολα από τους ανθρώπους που περνούν πολλές ώρες καθημερινά με τα μικρά παιδιά, παρακάμπτουν πολλές από τις παραπάνω δυσκολίες, αξιοποιώντας την εκτενή και αντιπροσωπευτική γνώση που έχουν οι γονείς σχετικά με τους τρόπους επικοινωνίας των παιδιών τους σε ποικίλα καθημερινά επικοινωνιακά πλαίσια. Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν αναδειχθεί διεθνώς ως μία μέθοδος συλλογής σημαντικών και –υπό προϋποθέσεις- εξαιρετικά έγκυρων δεδομένων σχετικά με την επικοινωνιακή και γλωσσική ανάπτυξη παιδιών βρεφικής και νηπιακής ηλικίας και έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλές από τις πιο γνωστές έρευνες για τη γλωσσική ανάπτυξη. Περιέχουν ειδικά διατυπωμένες ερωτήσεις κλειστού τύπου σχετικά με πληθώρα επικοινωνιακών και γλωσσικών συμπεριφορών, από τις οποίες καλούνται οι γονείς να αναγνωρίσουν και να σημειώσουν αυτές που το παιδί τους χρησιμοποιεί (περισσότερο ή λιγότερο συχνά) στην καθημερινή του επικοινωνία.

Το “Τεστ Επικοινωνιακής Ανάπτυξης” (ΤΕΑ) είναι ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο και σταθμισμένο ερωτηματολόγιο γονέων το οποίο αναπτύχθηκε για την πρώιμη αξιολόγηση της επικοινωνιακής και γλωσσικής ανάπτυξης παιδιών ηλικίας 6 έως 36 μηνών που μεγαλώνουν σε ελληνόφωνο οικογενειακό περιβάλλον. Περιλαμβάνει πέντε (5) υποκλίμακες που αξιολογούν τη μη λεκτική επικοινωνία, την κατανόηση της γλώσσας, το λεξιλόγιο και τη γραμματική (μορφολογία και σύνταξη). Έχει σταθμιστεί σε ένα εξαιρετικά ευρύ και αντιπροσωπευτικό δείγμα 2102 παιδιών από όλη την Ελλάδα, και έχει υποβληθεί σε αυστηρούς ελέγχους, οι οποίοι έχουν αναδείξει την εγκυρότητα και την αξιοπιστία του.

Στο Τεχνικό Εγχειρίδιο του ΤΕΑ παρουσιάζονται λεπτομερώς πληροφορίες σχετικά με τις πολλαπλές μελέτες στις οποίες βασίστηκε η ανάπτυξή του, καθώς και σχετικά με τους εξαιρετικούς ψυχομετρικούς του δείκτες (παραγοντική δομή, συγχρονική εγκυρότητα, προβλεπτική εγκυρότητα, αξιοπιστία, απουσία επίδρασης του μορφωτικού επιπέδου των γονέων, κ.ά.)